Các thuốc gây tăng axit uric trong máu

Bệnh gut rất hay gặp ở những người trung niên, nguyên nhân chính gây ra bệnh gut là do tang axit uric mau. Tăng axit uric máu cũng có rất nhiều nguyên nhân như do chế độ ăn uống chứa nhiều nhân purin, thuốc cũng là một trong số nguyên nhân đấy. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu các loại thuốc làm tăng axit uric trong máu để biết và hạn chế dùng nhé.

Ảnh minh họa bệnh gut

Aspirin

Aspirin hay acetylsalicylic acid (ASA) là một dẫn xuất của acid salicylic, thuộc nhóm thuốc chống viêm non-steroid, có tác dụng giảm đau, hạ sốt, chống viêm. Thuốc còn có tác dụng chống kết tập tiểu cầu, khi dùng liều thấp kéo dài có thể phòng ngừa đau tim và hình thành cục nghẽn trong mạch máu. Ngoài tác dụng trên aspirin còn có một số tác dụng phụ như: kích ứng dạ dày, đầy bụng, buồn nôn… Aspirin còn có tác dụng trong quá trình thải trừ axit uric nhưng tùy thuộc vào liều: 1-2g/ngày hoặc thấp hơn có tác dụng giảm thải trừ acid uric qua thận dẫn đến tăng acid uric máu. Liều cao trên 2g/ngày lại tăng thải acid uric qua thận dẫn đến giảm acid uric máu. Tuy nhiên, aspirin liều cao không được dùng làm thuốc điều trị hạ axit uric máu cho bệnh nhân gút( hay y học cổ truyền thường gọi là thống phong) vì nó làm giảm tác dụng của các thuốc điều trị gút khác và làm tăng tác dụng phụ trên dạ dày ruột. 

Các thuốc lợi tiểu ( hydrochlorothiazide, các thuốc lợi tiểu nhóm thiazide và tương tự thiazide khác (chorthalidone, metolazone), lợi tiểu quai furosemide, bumetanide, ethacrynic acid, lợi tiểu nhóm indapamide, amiloride…) được dùng trong điều trị phù do suy tim, xơ gan, suy thận cấp hay mạn tính, hội chứng thận hư… được dùng đơn độc hoặc phối hợp với các thuốc hạ huyết áp khác để điều trị tăng huyết áp. Nhưng khi dùng các thuốc lợi tiểu này kéo dài đều có thể gây tăng acid uric máu. Chỉ duy nhất thuốc lợi tiểu nhóm spironolactone là không ảnh hưởng đến thải trừ acid uric nên có thể dùng kéo dài ở bệnh nhân gút hoặc tình trạng tăng acid uric máu không triệu chứng, còn hầu hết các thuốc khác đều cần thận trọng khi sử dụng, đặc biệt nếu phải dùng kéo dài.

Thuốc lợi tiểu furosemide

Thuốc chống lao: như streptomycin, rifampicin, isoniazid, ethambutol, pyrazinamid… Trong số các thuốc trên thì ethambutol và pyrazinamid là hai thuốc có thể làm tăng axit uric máu. Các thuốc trên nên tránh dùng khi có cơn gút cấp tính.

Nhóm thuốc vincristin, cisplatin… là những thuốc dùng trong điều trị một số bệnh lý ác tính như u lympho ác tính Hodgkin và không Hodgkin, u lympho Burkitt, bệnh đa u tủy xương... Thuốc ức chế miễn dịch cyclosporin, cyclophosphamid được sử dụng để điều trị các rối loạn tự miễn như viêm đa cơ, luput ban đỏ hệ thống, thiếu máu tan huyết tự miễn, xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn, các chứng viêm mạch như bệnh u hạt Wegener, vảy nến thể nặng… Các thuốc trên làm tăng acid uric máu do giảm thải trừ acid uric qua nước tiểu và có thể kèm gây tăng hủy tế bào.

Ngoài ra còn có một số thuốc khác như: Theophyllin là thuốc giãn phế quản nhóm xanthine dùng trong điều trị bệnh hen phế quản, ngoài ra còn có tác dụng lợi tiểu. Pentamidin, một thuốc kháng sinh hay dùng trong điều trị pneumocystis jiroveci (thường gặp ở bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS). Levodopa dùng trong điều trị bệnh Parkinson. Tóm lại, việc sử dụng thuốc sao cho đúng cách là rất quan trọng, không nên sư dụng thuốc kéo dài nó sẽ dẫn đến một số tác dụng phụ, nhất là đối với các bệnh nhân gut, ngay cả những bệnh nhân không mắc bệnh gut thì việc uống nhiều các loại thuốc kể trên lâu ngày cũng dẫn đến tăng axit uric máu dẫn đến nguy cơ mắc bệnh gut cao là điều khó tránh khỏi.